ΚΟΙΛΙΑΚΟΣ ΠΟΝΟΣ

ΗΛΙΑΔΗΣ Χ. ΜΑΡΙΟΣ
Ειδικός Γαστρεντερολόγος
Τραπεζούντος 60 και Μεταμορφώσεως 23 (γωνία) 1ος όροφος
Καλαμαριά (απέναντι από τα Goodys)
Τηλ:2310441023 κιν:6946682983 
e-mail:iliadismarios@gmail.com
blog:iliadismarios.blogspot.com


ΚΟΙΛΙΑΚΟΣ ΠΟΝΟΣ
ΓΕΝΙΚΑ
Ο κοιλιακός πόνος είναι πολύ συχνή ιατρική κατάσταση είτε οξεία είτε χρόνια. Είναι ουσιαστικά ο πόνος που αισθάνεται κανείς ανάμεσα στις πλευρές και στην πύελο. Μπορεί να είναι μέρος της εκδήλωσης πολλών παθήσεων είτε παθολογικών είτε χειρουργικών και προέρχεται από όργανα μέσα η έξω στην κοιλιά . Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για κάτι καλόηθες αλλά είναι σημαντικό να γίνει έλεγχος από το γιατρό σας για να αποκλειστεί η περίπτωση σοβαρών παθήσεων που χρειάζονται επείγουσα αντιμετώπιση. Ο γιατρός θα κάνει τη διάγνωση με βάση τα χαρακτηριστικά του πόνου(εντόπιση , διάρκεια και άλλα συμπτώματα) από τη φυσική εξέταση και με τη βοήθεια εργαστηριακών εξετάσεων. Η διάγνωση πολλές φορές είναι μια προκλητική διαδικασία γιατί τα συμπτώματα και τα σημεία είναι άτυπα , οι εξετάσεις δεν είναι πάντα παθολογικές, διάφορες καταστάσεις μπορεί να μιμηθούν η μία την άλλη και τα χαρακτηριστικά του πόνου μπορεί να αλλάζουν με τη πρόοδο του χρόνου

ΟΡΙΣΜΟΣ



Ο πόνος της κοιλιάς είναι αυτός που γίνεται αντιληπτός ανάμεσα στις πλευρές και στην πύελο. Είναι πολλές φορές μια δύσκολη κατάσταση για τους γιατρούς γιατί ο πόνος είναι σύμπτωμα καλοήθων αλλά παράλληλα και δυνητικά επικίνδυνων παθήσεων που μάλιστα μπορεί να απειλήσουν και τη ζωή. Δυστυχώς πολλές φορές εκδηλώνονται με τον ίδιο τρόπο. Ο πόνος μπορεί να προέρχεται από ιστούς όπως το δέρμα ,τους μυς η ενδοκοιλιακά όργανα όπως το στομάχι, το λεπτό έντερο , το παχύ έντερο , το ήπαρ , τη χοληδόχο κύστη, τα νεφρά , την αορτή η το πάγκρεας κάνοντας τη διάγνωση πιο δύσκολη. Άλλοτε ο πόνος προέρχεται από όργανα έξω από την κοιλιά όπως τα πνευμόνια στην πνευμονία, από την καρδιά στο έμφραγμα η από γυναικολογικά όργανα όπως ωοθήκες και μήτρα. Επίσης μπορεί να αντανακλά ο πόνος στο δέρμα η στην πλάτη ανάλογα με την νεύρωση του οργάνου.Ο τύπος του πόνου εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία. Τα κοιλιακά όργανα έχουν υποδοχείς που αντιλαμβάνονται μηχανικά η χημικά ερεθίσματα. Αυτά στέλνονται στον εγκέφαλο που αντιλαμβάνεται τον πόνο. Οι μηχανισμοί που προκαλούν κοιλιακό πόνο είναι:

1. φλεγμονή: αυτή οδηγεί στην παραγωγή διαφόρων χημικών ουσιών που ενεργοποιούν τους υποδοχείς του πόνου.
2. ισχαιμία:(απουσία αιμάτωσης)
3. διάταση μυών η καψών(περιβλημάτων οργάνων).
4. διέγερση νεύρων: μερικές φορές οι όγκοι διηθούν τα νεύρα και προκαλούν πόνο.
   

Μπορεί να έχετε ακούσει τους γιατρούς να χρησιμοποιούν τον όρο οξεία κοιλία. Αυτό αναφέρεται σε μια κατάσταση όπου ο ασθενής δεν αισθάνεται καθόλου καλά με συμπτώματα και σημεία που υποδεικνύουν ενδοκοιλιακή αιτία. Αυτοί οι ασθενείς χρειάζονται άμεση εισαγωγή σε νοσοκομείο και το πιο πιθανό, χειρουργείο.

Αίτια
Όπως αναφέρθηκε τα αίτια μπορεί να είναι πολλά. Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν καλοήθεις και αυτοπεριοριζόμενες παθήσεις αλλά η εξέταση από γιατρό είναι πάντα απαραίτητη για να ξεχωρίσει εάν υπάρχει σοβαρή πάθηση που χρειάζεται αντιμετώπιση. Ιδιαίτερα ασθενείς με οξεία κοιλία πρέπει να εκτιμούνται από χειρουργό. Η πιο συχνή αιτία κοιλιακού πόνου είναι το ευερέθιστο έντερο η αλλιώς ευαίσθητο έντερο όπου οι ασθενείς έχουν υποτροπιάζοντα επεισόδια διάρροιας, φουσκώματος και δυσκοιλιότητας. Ο κοιλιακός πόνος ανακουφίζεται συχνά με την κένωση. Άλλα αίτια πόνου αναφέρονται παρακάτω ανάλογα με την εντόπιση του πόνου

Άνω κοιλιακός πόνος

• Νόσος των χοληφόρων:Χολοκυστίτιδα(φλεγμονή της χοληδόχου κύστης) και χολολιθίαση τυπικά προκαλούν πόνο στην δεξιό άνω μέρος της κοιλιάς. Ο πόνος είναι συχνά υποτροπιάζων και έχει σχέση με τη πέψη. Ο ασθενής παραπονιέται για ναυτία , εμετό και ανορεξία μαζί με τον πόνο.
• Οξεία παγκρεατίτιδα: Αυτή η κατάσταση προκαλεί έντονο επιγαστρικό(στο άνω κεντρικό μέρος της κοιλιάς) και μπορεί να αντανακλά στην πλάτη. Ο εμετός και το σοκ μπορεί να είναι συνοδά φαινόμενα
• Πεπτικό έλκος.
• Γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος
• Πνευμονία του κάτω μέρος των πνευμόνων μπορεί να προκαλέσει κοιλιακό πόνο ερεθίζοντας το διάφραγμα(ο μυς που χωρίζει το θώρακα από την κοιλιά). Η κατάσταση μιμείται πόνο των χοληφόρων.
• Καρδιακή προσβολή:μπορεί να εκδηλωθεί με κοιλιακό πόνο στην άνω κοιλιά. Εάν είναι κάποιος με παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο πρέπει να γίνει απαραίτητα ηλεκτροκαρδιογράφημα.
• Βλάβη στο σπλήνα:το όργανο αυτό βρίσκεται κοντά στο στομάχι και χρησιμεύει για να φιλτράρει το αίμα. Μπορεί να πάθει βλάβη από τραύμα η από πήγμα που μπαίνει στην κυκλοφορία , καταστάσεις που και οι δύο προκαλούν πόνο στο δεξιό άνω μέρος της κοιλιάς.

Κάτω κοιλιακός πόνος

• Οξεία σκωληκοειδίτιδα: αυτή είναι μια συχνή ιατρική κατάσταση σε όλες τις ηλικίες. Προκαλεί συνήθως αρχικά πόνο κεντρικά η στο επιγάστριο και μετά στη δεξιά κάτω μεριά της κοιλιάς. Ναυτία εμετός και διάρροια είναι συνοδά συμπτώματα. Ο γιατρός σας υποθέτει ότι αυτό είναι το σημείο του πόνου από το σημείο της ευαισθησίας και από άλλα σημεία της εξέτασης
• Εκκολπωματική νόσος: εκκολπωματίτιδα προκύπτει όταν οι ανώμαλες εγκοπές σαν σακουλάκια στο παχύ έντερο παθαίνουν απόφραξη και φλεγμονή από κόπρανα. Στις δυτικές χώρες εκδηλώνεται με πόνο στο αριστερό κάτω μέρος της κοιλιάς αλλά αυτό ποικίλλει ανάλογα με το είδος της δίαιτας.
• Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου:η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα συχνά προκαλούν επεισόδια κοιλιακού πόνου
• Νεφρολιθίαση
• Κήλες:Εάν γίνει συστροφή τότε η αιματική ροή σταματά και προκαλείται πόνος.
• Διάταση ουροδόχου κύστης: από απόφραξη της εξόδου της ουροδόχου κύστης η από υπερτροφία προστάτη.
• Γαστρεντερίτιδα η λοίμωξη του ουροποιητικού είναι συχνά αίτια κοιλιακού πόνου.
• Πυελική νόσος:πόνος στο κάτω μέρος της κοιλιάς σχετίζεται συχνά με παθήσεις του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος όπως πυελική φλεγμονώδης νόσος, λοίμωξη σαλπίγγων, μάζα ωοθηκών, έκτοπη εγκυμοσύνη , ενδομητρίωση(χρόνια νόσος όπου η επιφάνεια της μήτρας βρίσκεται και σε άλλες έκτοπες θέσεις και προκαλεί πόνο) ινομυώματα(καλοήθεις όγκοι στο τοίχωμα της μήτρας)

Διάχυτος κοιλιακός πόνος

• απόφραξη εντέρου; η απόφραξη του λεπτού εντέρου οφείλεται συχνά σε συμφύσεις από προηγούμενες εγχειρήσεις ενώ του παχέος από όγκους η από συστροφή. Ναυτία , εμετός , φούσκωμα και αδυναμία για αποβολή αερίων και κοπράνων μπορεί να είναι συνοδά συμπτώματα
• Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής:Αυτό είναι διάταση του τοιχώματος της κυριότερης αρτηρίας που αιματώνει την κοιλιά Το μέρος της διάτασης είναι αδύναμο και μπορεί να σπάσει. Εάν αυτό συμβεί τότε προκαλείται πολύ έντονος κοιλιακός πόνος, πόνος στην πλάτη και ενδεχομένως σοκ
• Περιτονίτιδα:αυτό είναι μια γενικευμένη φλεγμονή του κοιλιακού τοιχώματος. Εάν παραμένει κανείς ακίνητος ανακουφίζεται από τον πόνο.

Άλλα πιο σπάνια αίτια

• Μεταβολικές διαταραχές:σακχαρώδης διαβήτης, πορφυρία, και δηλητηρίαση με μόλυβδο είναι ιατρικά αίτια οξύ κοιλιακού πόνου.
• Κακοήθεια στην κοιλιά:στο παχύ έντερο , στο στομάχι η στο πάγκρεας προκαλούν πόνο στην κοιλιά.
• τροπικές λοιμώξεις.
• Μη ανοχή στη λακτόζη
• ψυχογενή αίτια: ο κοιλιακός πόνος είναι συχνά εκδήλωση σωματόμορφων διαταραχών.
  

Κλινική παρουσίαση
Όπως ειπώθηκε προηγουμένως μπορεί να είναι πολύ δύσκολο για τον γιατρό να καθορίσει την αιτία του κοιλιακού πόνου, έτσι μην περιμένετε άμεση διάγνωση η θεραπεία από την πρώτη σας επίσκεψη. Πολλές φορές πολλές επισκέψεις και εργαστηριακές εξετάσεις είναι απαραίτητες πριν να γίνει μια διάγνωση και ο γιατρός να ξεκινήσει μια θεραπεία και να επιβεβαιώσει μια διάγνωση. Όταν θα δείτε τον γιατρό σας να είστε έτοιμοι να απαντήσετε σε μια σειρά από ερωτήσεις όπως:

• Ποιος ο χαρακτήρας, η διάρκεια και η συχνότητα του πόνου;
• Ποια η εντόπιση και ποια η κατανομή της αντανάκλασης του πόνου; Αυτό δίνει μια ιδέα για ανατομία του πόνου.
• Ποιοι είναι παράγοντες που καλυτερεύουν η χειροτερεύουν; η σχέση του πόνου με το φαγητό η την τουαλέτα βοηθά το γιατρό στη διάγνωση της αιτίας.
• Υπάρχουν συνοδά συμπτώματα; όπως: πυρετός ,ρίγος, απώλεια βάρους, ναυτία εμετός,διάρροια, δυσκοιλιότητα,ίκτερος, διαταραχή του χρώματος των ούρων η των κοπράνων, πόνος στο θώρακα η δύσπνοια;
• ποια είναι τα φάρμακα που παίρνετε;
• Ποιο είναι το προηγούμενο ιατρικό και χειρουργικό ιστορικό σας;
• Πώς είναι η περίοδος της έμμηνος ρύσης εάν πρόκειται για γυναίκες;
  

Μπορεί να βοηθήσετε το γιατρό σας εάν φέρετε λίστες με τις παραπάνω πληροφορίες και τα φάρμακα σας . Κατόπιν ο γιατρός θα σας εξετάσει παίρνοντας υπόψη τη γενική εμφάνιση σας, την πίεση, τις σφύξεις και τη θερμοκρασία. Θα δει εάν το δέρμα η τα μάτια σας είναι κίτρινα μια κατάσταση που λέγεται ίκτερος. Θα ακούσει την καρδιά και τα πνευμόνια σας για να αποκλείσει αίτια που αναφέραμε παραπάνω. Κατόπιν θα σας πει να ξαπλώσετε στο κρεβάτι για να εξετάσει την κοιλιά σας. Αυτό θα δείξει που εντοπίζεται η ευαισθησία στην κοιλιά και από προέρχεται το πρόβλημα σας. Ο γιατρός θα ακούσει την κοιλιά να δει εάν υπάρχουν παθολογικοί ήχοι στην κοιλιά για τυχόν απόφραξη. Χρειάζεται επίσης μερικές φορές να γίνει γυναικολογική εξέταση και δακτυλική εξέταση για αποκλεισμό άλλων παθήσεων. Ο γιατρός μπορεί να χρειαστεί να παραγγείλει μερικές εξετάσεις για να επιβεβαιώσει την πάθηση η να αποκλείσει ότι κάτι σοβαρό δεν συμβαίνει.. Μερικές πιθανές εξετάσεις είναι οι παρακάτω.

• αιματολογικές: για τυχόν ύπαρξη λοίμωξης η φλεγμονής.
• τεστ εγκυμοσύνης εάν υπάρχει πιθανότητα κύησης και οξεία κοιλία.
• ακτινογραφία κοιλίας και θώρακα για αποκάλυψη διαταταμένων ελίκων.
• υπέρηχοι κοιλίας για αποκάλυψη χολοκυστίτιδος, σκωληκοειδίτιδας(από έμπειρο προσωπικό) αορτικό ανεύρυσμα και γυναικολογικών προβλημάτων.
• αξονική τομογραφία για επείγουσες καταστάσεις.
• ενδοσκοπικός έλεγχος είναι χρήσιμος σε διερεύνηση χρόνιου πόνου πχ από πεπτικό έλκος, φλεγμονώδη νόσο και γαστρεντερικό καρκίνο.
• Χειρουργείο: μερικές φορές μια κάμερα χρειάζεται να μπεί στην κοιλιά(λαπαροσκόπηση) η το κοιλιακό τοίχωμα ανοίγεται(λαπαροτομία) για άμεση εξέταση των οργάνων και ανεύρευση της αιτίας. Η θεραπεία γίνεται μερικές φορές ταυτόχρονα.

Θεραπεία
Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία. Μερικές καταστάσεις όπως η σκωληκοειδίτιδα απαιτούν χειρουργείο(είτε ανοικτό είτε λαπαροσκοπικό) ενώ μερικές λοιμώξεις αντιμετωπίζονται απλά με αντιβιοτικά. Το ευερέθιστο έντερο αντιμετωπίζεται με αλλαγή στον τρόπο ζωής και τη χρήση καθαρτικών εάν χρειάζεται. Ο κοιλιακός πόνος μπορεί να χρειάζεται εισαγωγή στο νοσοκομείο και τη γνώμη χειρουργού και εάν χρειάζεται θα γίνουν όλες οι απαραίτητες εξετάσεις. Εάν ο πόνος στην κοιλιά σας είναι ιδιαίτερα δυνατός και οξύς μπορεί να χρειάζεστε ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και φαρμάκων, οξυγόνο και στενή παρακουλούθηση . Θα δοθεί αναλγητική αγωγή όταν χρειάζεται και συνήθως είναι χαμηλή δόση παραγόγων μορφίνης-οπιοειδών. Εάν υπάρχει υποψία πάθησης των χοληφόρων δίνονται μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα γιατί τα οπιοειδή επιδεινώνουν τον πόνο . Εάν τα συμπτώματα σας χειροτερεύουν η τα φάρμακα δεν φέρνουν αποτέλεσμα μη διστάσετε να μιλήσετε η να επισκεφτείτε τον γιατρό σας ξανά.