ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ

ΗΛΙΑΔΗΣ Χ. ΜΑΡΙΟΣ
Ειδικός Γαστρεντερολόγος
Τραπεζούντος 60 και Μεταμορφώσεως 23 (γωνία) 1ος όροφος
Καλαμαριά (απέναντι από τα Goodys)
Τηλ:2310441023 κιν:6946682983 
e-mail:iliadismarios@gmail.com
blog:iliadismarios.blogspot.com



Σήμερα θα απαντήσουμε στις παρακάτω ερωτήσεις:

•     Τι είναι η παγκρεατίτιδα;
•     Τι είναι η οξεία παγκρεατίτιδα;
•     Ποιες είναι οι πιο συχνές αιτίες οξείας παγκρεατίτιδας;
•     Ποια είναι τα συμπτώματα της οξείας παγκρεατίτιδας;
•     Ποιες μπορεί να είναι οι επιπλοκές;
•     Πως γίνεται η διάγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας;
•     Ποια είναι η θεραπεία της οξείας παγκραετίτιδας;
•     Τι είναι η ERCP
•     Τι μπορεί να γίνει με την εκτέλεση ERCP;
•     Ποιες μπορεί να είναι οι επιπλοκές από την εκτέλεση ERCP;

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ;

Παγκρεατίτιδα είναι φλεγμονή του παγκρέατος. Το πάγκρεας είναι ένας μεγάλος αδένας πίσω από το στομάχι και κοντά στο δωδεκαδάκτυλο, το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου. Το πάγκρεας εκκρίνει πεπτικά υγρά, ή ένζυμα, στο δωδεκαδάκτυλο μέσω ενός σωλήνα που ονομάζεται παγκρεατικός πόρος. Τα παγκρεατικά ενζύμα  ενώνονται μαζί με τη χολή που είναι ένα υγρό που παράγεται στο ήπαρ και αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη, και χρησιμοπείται για την  αφομοιώσει των τροφίμων. Το πάγκρεας απελευθερώνει επίσης τις ορμόνες  ινσουλίνη και  γλυκαγόνη στην κυκλοφορία του αίματος. Οι ορμόνες αυτές βοηθούν τον οργανισμό να  ρύθμισει τα επίπεδα της γλυκόζης που απελευθερώνεται από την τροφή για να απελευθερωθεί ενέργεια.

Κανονικά, τα πεπτικά ένζυμα που εκκρίνονται από το πάγκρεας δεν   είναι ενεργά μέχρι να φτάσουν στο λεπτό έντερο. Αλλά όταν το πάγκρεας έχει φλεγμονή, τα ένζυμα αυτά επιτίθενται και προκαλούν βλάβες στους ιστούς που τα παράγουν.

Η παγκρεατίτιδα μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Και οι δύο μορφές είναι σοβαρές και μπορεί να οδηγήσουν σε επιπλοκές. Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να προκληθεί αιμορραγία, μόλυνση, και  μόνιμη βλάβη του παγκρέατος

Σχέδιο του χοληφόρου συστήματος. Το πάγκρεας, το ήπαρ, η χοληδόχος κύστη , η δεύτερη μοίρα του δωδεκαδάκτυλου,ο κοινός χοληδόχος πόρος, ο παγκρεατικός πόρος είναι χαρακτηρισμένα.

Και οι δύο μορφές παγκρεατίτιδας εμφανίζονται πιο συχνά στους άνδρες από τις γυναίκες.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ;

Η οξεία παγκρεατίτιδα είναι μια φλεγμονή του παγκρέατος που εμφανίζεται ξαφνικά και συνήθως υποχωρεί σε μερικές ημέρες με τη θεραπεία. Μπορεί να είναι μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια με σοβαρές επιπλοκές.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΙΟ ΣΥΧΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ;

• Η πιο συνηθισμένη αιτία της οξείας παγκρεατίτιδας είναι η παρουσία  χολολίθων-μικρών, σαν βότσαλο- που κατασκευάζονται όταν σκληρύνει η χολή-και προκαλούν φλεγμονή στο πάγκρεας καθώς περνούν μέσα από τον κοινό χοληδόχο  πόρο. 
• Η χρόνια, βαριά χρήση οινοπνεύματος είναι επίσης μια κοινή αιτία. Η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να προκύψει μέσα σε λίγες ώρες ή μέχρι διάστημα 2 ημερών μετά την κατανάλωση οινοπνεύματος. Άλλες αιτίες   οξείας παγκρεατίτιδας είναι:
• Το κοιλιακό τραύμα
• Φάρμακα
• λοιμώξεις
• Όγκοι
• Γενετικές ανωμαλίες του παγκρέατος  

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΞΕΙΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑΣ;
Η οξεία παγκρεατίτιδα συνήθως ξεκινά με σταδιακό ή αιφνίδιο πόνο στην άνω κοιλιακή χώρα που εκτείνεται μερικές φορές μέχρι την πλάτη. Ο πόνος μπορεί να είναι ήπιος αρχικά και να χειροτερεύει   μετά το φαγητό. Όμως   είναι συχνά σοβαρός και έντονος όπως μπορεί να γίνει σταθερός και  να διαρκεί για  αρκετές ημέρες. Ένα άτομο με οξεία παγκρεατίτιδα συνήθως μοιάζει και αισθάνεται πολύ άρρωστος και χρειάζεται άμεση ιατρική φροντίδα. Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι

• πρησμένη και ευαίσθητη κοιλιά 
• Ναυτία και έμετος
• Πυρετός
• Ταχυκαρδία

ΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ;
Σε  περίπτωση που χολόλιθοι  προκαλούν οξεία παγκρεατίτιδα απαιτείται χειρουργική αφαίρεση των λίθων και της χοληδόχου κύστης. Εάν η παγκρεατίτιδα είναι ήπια, η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης, που ονομάζεται χολοκυστεκτομή-μπορεί να γίνει, ενώ το άτομο είναι στο νοσοκομείο. Εάν η παγκρεατίτιδα είναι σοβαρή, οι χολόλιθοι μπορεί να αφαιρεθούν χρησιμοποιώντας μια θεραπευτική τεχνική  που ονομάζεται ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP)-μια εξειδικευμένη τεχνική που χρησιμοποιείται για να απεικονιστεί το πάγκρεας,η χοληδόχος κύστη, και οι χοληφόρες οδοί και για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της οξεία και της χρόνιας παγκρεατίτιδας. Η  χολοκυστεκτομή  μπορεί να καθυστερήσει για ένα μήνα ή περισσότερο ώστε  να καταστεί δυνατή η πλήρης αποκατάσταση της λειτουργίας του παγκρέατος.

Εάν μια λοίμωξη αναπτυχθεί, μια ERCP ή μια χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι απαραίτητες για τον καθαρισμό της μολυσμένης περιοχής, που ονομάζεται επίσης   απόστημα. Η διερευνητική χειρουργική επέμβαση μπορεί επίσης να είναι αναγκαία  ώστε να βρεθεί η πηγή της   αιμορραγίας, να αποκλειστούν καταστάσεις  που μοιάζουν με παγκρεατίτιδα, ή να αφαιρεθούν τυχόν καταστραμμένοι ιστοί του παγκρέατος

Οι ψευδοκύστεις είναι συσσωρεύσεις υγρών και υπολλειμάτων ιστών που μπορεί να αναπτυχθούν στο πάγκρεας μετά από μια παγκρεατίτιδα και μπορεί να καθαριστούν με ERCP ή EUS. Αν μια ψευδοκύστη   αφεθεί χωρίς θεραπεία, τα ένζυμα και οι τοξίνες μπορούν να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και να επηρεάσουν την καρδιά, τους πνεύμονες, τα νεφρά, ή άλλα όργανα.

Η οξεία παγκρεατίτιδα μερικές φορές προκαλεί νεφρική ανεπάρκεια. Τα άτομα με νεφρική ανεπάρκεια έχουν ανάγκη αντιμετώπισης με θεραπεία που ονομάζεται αιμοκάθαρση ή με μεταμόσχευση νεφρού.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα. Η υποξία, είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται όταν τα κύτταρα του σώματος και οι ιστοί δεν παίρνουν αρκετό οξυγόνο. Οι γιατροί αντιμετωπίζουν την υποξία, δίνοντας οξυγόνο  στον ασθενή. Μερικοί ασθενείς  δυσκολεύονται να αναπνεύσουν ακόμη και με  οξυγόνο και απαιτείται αναπνευστήρας για λίγο ώστε να τους βοηθήσει να αναπνεύσουν. Η σοβαρή οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση και χαμηλή αρτηριακή πίεση. Η καρδιά, οι πνεύμονες, τα νεφρά μπορεί να αρχίσουν να δυσλειτουργούν. Εάν εμφανιστεί αιμορραγία μέσα στο πάγκρεας, σοκ η ακόμη και ο θάνατος μπορεί να ακολουθήσουν

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΙΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑΣ; 

Ενώ  θα σας παίρνουν ιατρικό ιστορικό και θα σας  διεξάγουν μια λεπτομερή κλινική εξέταση,  θα παραγγείλουν μια εξέταση αίματος για να   βοηθήσει στη διάγνωση. Κατά τη διάρκεια της οξείας παγκρεατίτιδας, το αίμα περιέχει τουλάχιστον τρεις φορές  από το κανονικό ποσό την αμυλάση και την λιπάση, πεπτικά ένζυμα που σχηματίζοται στο πάγκρεας. Αλλαγές μπορεί επίσης να εμφανιστούν και σε άλλες χημικές ουσίες του οργανισμού, όπως στη γλυκόζη,  στο ασβέστιο, στο μαγνήσιο, στο νάτριο, στο κάλιο, και στα διττανθρακικά. Όταν η κατάσταση βελτιωθεί τα επίπεδα συνήθως επιστρέφουν στο φυσιολογικό.

Η διάγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας είναι συχνά δύσκολη λόγω της  βαθιάς θέσης του παγκρέατος. Ο γιατρός θα μπορεί  να παραγγείλει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες  εξετάσεις:

Κοιλιακό υπερηχογράφημα.
Τα ηχητικά κύματα αποστέλλονται προς το πάγκρεας μέσα από μια φορητή συσκευή που ένας ακτινολόγος γλιστράει πάνω από την κοιλιά. Τα ηχητικά κύματα αναπηδούν από το πάγκρεας, τη χοληδόχο κύστη, το ήπαρ και τα άλλα όργανα, και οι αντανακλάσεις τους  δημιουργούν  ηλεκτρικούς παλμούς που με τη σειρά τους δημιουργούν μια εικόνα, ένα υπερηχογράφημα σε μια οθόνη βίντεο. Αν υπάρχουν χολόλιθοι που προκαλούν φλεγμονή, τα ηχητικά κύματα θα αναπήδησουν πάνω τους και έτσι θα δείξουν τη θέση τους.
Αξονική  τομογραφία (CT) .
Η αξονική τομογραφία είναι μια μη επεμβατική ακτινολογική μέθοδος που παράγει τρισδιάστατες εικόνες των τμημάτων του σώματος. Ο ασθενής ξαπλώνει σε ένα κρεββάτι  που γλυστρά σε έναν σωλήνα με σχήμα ντόνατ . Η εξέταση  μπορεί να δείξει την παρουσία χολολίθων και την έκταση της ζημιάς στο πάγκρεας.
Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα (EUS).
Μετά τον ψεκασμό αναισθητικού στο φάρυγγα για να μουδιάσει ο ασθενής, στο λαιμό,   γιατρός  εισάγει ένα λεπτό , εύκαμπτο, φωτιζόμενο στην άκρη σωλήνα, διαμέσου του φάρυγγα και του οισοφάγου μέσα από το στομάχι, και στο λεπτό έντερο. Ο γιατρός συνδέει έναν  υπέρηχο στην άκρη ώστε στο σημείο που παράγονται τα ηχητικά κύματα να δημιουργήσουν οπτικές εικόνες του παγκρέατος και των χοληφόρων οδών.
Μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατομογραφία (MRCP).
Η MRCP χρησιμοποιεί μαγνητική τομογραφία, μία μη επεμβατική εξέταση που παράγει τμηματικές εικόνες   των μερών του σώματος. Μετά από μια ελαφρά νάρκωση ο ασθενής βρίσκεται σε ένα κύλινδρο που μοιάζει με σωλήνα για τη εξέταση. Ο τεχνικός εγχέει μια χρωστική ουσία στον ασθενή, μεσα στις φλέβες  που βοηθά στην απεικόνιση του παγκρέατος, της χοληδόχου κύστης ,του  παγκρεατικού  και των χοληφόρων οδών.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΟΞΕΙΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑΣ;

Η θεραπεία της οξείας παγκρεατίτιδας απαιτεί παραμονή σε λίγες ημέρες στο νοσοκομείο με χορήγηση ενδοφλεβίων υγρών (ΕΦ υγρά), αντιβιοτικών,  και φαρμάκων για την ανακούφιση του πόνου. Ο ασθενής  δεν μπορεί να φάει ή να πιει μέχρι το πάγκρεας   να ξεκουραστεί. Αν  υπάρχει εμετό, ένας σωλήνας μπορεί να τοποθετηθεί μέσω της μύτης στο στομάχι για την αφαίρεση των υγρών και του αέρα.

Εφόσον δεν προκύψουν επιπλοκές, η οξεία παγκρεατίτιδα συνήθως υποχωρεί σε μερικές ημέρες. Σε σοβαρές περιπτώσεις,ο ασθενής μπορεί να χρειαστεί ρινογαστρική σίτιση-ένα ειδικό υγρό που παρέχεται από ένα μεγάλο, λεπτό  σωλήνα που  εισάγεται από τη μύτη και το λαιμό και  περνά στο στομάχι-για αρκετές εβδομάδες, μέχρι να θεραπεύει το πάγκρεας.

Πριν να φύγει ο ασθενής από το νοσοκομείο,   θα πρέπει να συμβουλευτεί  να μην καπνίζει,  να μην πίνει οινοπνευματώδη ποτά, ή να μην τρώει  λιπαρά γεύματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αιτία της παγκρεατίτιδα είναι σαφής, αλλά σε άλλες, χρειάζονται  περισσότερες εξετάσεις μέχρι να διευκρινιστεί η αιτία της παγκρεατίτιδας και ενώ το πάγκρεας θεραπεύεται.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ERCP;

Η ERCP είναι μια εξειδικευμένη τεχνική που χρησιμοποιείται για να απεικονιστεί το πάγκρεας, η χοληδόχος κύστη, και τα χοληφόρα αγγεία  και για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της οξείας και χρόνιας παγκρεατίτιδας-οπως χολόλιθοι, στένωση ή απόφραξη του παγκρεατικού πόρου ή των χοληφόρων οδών, διαρροές στα χοληφόρα αγγεία , και  των ψευδοκύστεων που είναι συσσώρευση υγρού και υπολείμματα ιστών.

Σύντομα μετά την εισαγωγή στο νοσοκομείο με την υποψία στένωσης του παγκρεατικού πόρου ή των χοληφόρων οδών, ένα γιατρός με εξειδικευμένη εκπαίδευση εκτελεί ERCP.

Μετά από μια  ελαφρά καταστολή του ασθενούς και την παροχή τοπικής αναισθησίας για να μουδιάσει ο φάρυγγας,ο γιατρός εισάγει ενό  ενδοσκοπίο -πολύ, ευέλικτο, με φωτισμό στην άκρη και μια φωτογραφική μηχανή-μέσα από το στόμα, το φάρυγγα τον οισογάγο, στο στομάχι και στο λεπτό έντερο. Το ενδοσκόπιο είναι συνδεδεμένο  με έναν υπολογιστή και μια οθόνη. Ο γιατρός οδηγεί το ενδοσκόπιο και διοχετεύει ειδική  χρωστική  ουσία  στον παγκρεατικό ή  στο χοληφόρο πόρο και έτσι βοηθά  ώστε το πάγκρεας, η χοληδόχος κύστη, και οι χοληφόρες οδοί  να  εμφανίζονται στην οθόνη, ενώ χρησιμοποιούνται ακτίνεσ Χ.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ERCP;

Οι ακόλουθες διαδικασίες μπορούν να εκτελεστούν χρησιμοποιώντας ERCP:

Σφιγκτηροτομή.
Χρησιμοποιώντας ένα μικρό καλώδιο μέσα από το ενδοσκόπιο, ο γιατρός βρίσκει τον μύ που περιβάλλει τον  παγκρεατικό  ή τον χοληδόχο πόρο ώστε  να κάνει μια μικρή τομή και να μεγεθύνει το  ανοίγμα τοτ πόρου. Όταν υπάρχει ψευδοκύστη πρέπει να παροχετευθεί μέσα από τον πόρο.

Απομάκρυνση  των χολολίθων. Το ενδοσκόπιο χρησιμοποιείται για την αφαίρεση μικρών λίθων μέσα από τον χοληδόχο η τον παγκρεατικό πόρο χρησιμοποιώντας ένα καλάθι .Η απομάκρυνση των χολολίθων γίνεται μερικές φορές μαζί με μια σφιγκτηροτομή.

Τοποθέτηση stent. Χρησιμοποιώντας το ενδοσκόπιο, ο γιατρός τοποθετεί ένα μικρό κομμάτι πλαστικού ή μεταλλικού σωλήνα που διατείνεται σε στένωση του παγκρέατος ή του χοληδόχου πόρου ώστε να παραμείνει ανοικτός και να μπορεί να παροχετεύεται.

Διάταση με μπαλόνι. Ορισμένα ενδοσκόπια έχουν ένα μικρό μπαλόνι που ο γιατρός χρησιμοποιεί για να ανοίγει, η να διατείνει  ένα  τμήμα του παγκρεατικού  ή του χοληδόχου πόρου που είναι εστενωμένο. Ένα προσωρινό stent μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μερικούς μήνες ώστε να παραμείνει ο πόρος ανοιχτός.

ΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ  ERCP;

Τα άτομα που υποβάλλονται σε θεραπευτική ERCP διατρέχουν μικρό κίνδυνο για επιπλοκές, όπως:

• παγκρεατίτιδα
• λοίμωξη
• διάτρηση εντέρου
• αιμορραγία.

Επιπλοκές της ERCP είναι πιο συχνές σε άτομα με οξεία παγκρεατίτιδα ή επαναλαμβανόμενες παγκρεατίτιδες. Ένας ασθενής ο οποίος με την εξέταση έχει : πυρετό, δυσκολία στην κατάποση, ή πόνο στο λαιμό, στο στήθος, η στην κοιλιά   θα πρέπει να ενημερώσει αμέσως τον γιατρό του.