ΟΠΙΣΘΟΣΤΕΡΝΙΚΟ ΚΑΥΣΟΣ

ΗΛΙΑΔΗΣ Χ. ΜΑΡΙΟΣ
Ειδικός Γαστρεντερολόγος
Τραπεζούντος 60 και Μεταμορφώσεως 23 (γωνία) 1ος όροφος
Καλαμαριά (απέναντι από τα Goodys)
Τηλ:2310441023 κιν:6946682983 
e-mail:iliadismarios@gmail.com
blog:iliadismarios.blogspot.com


ΓΕΝΙΚΑ

Το οπισθοστερνικό κάψιμο είναι συχνό κλασσικό σύμπτωμα μιας διαταραχής που λέγεται γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος. Ο οπισθοστερνικός πόνος γίνεται αντιληπτός σαν συσφικτικός οπισθοστερνικός πόνος που χειροτερεύει όταν ξαπλώνουμε, μετά το φαγητό η όταν σκύβουμε. Μερικές φορές μπερδεύεται με τον καρδιακό πόνο, αλλά ο πόνος του οισοφάγου ανακουφίζεται με αντιόξινα ενώ ο πόνος της στηθάγχης ανακουφίζεται με υπογλώσια δισκία νιτρογλυκερίνης. Ο οπισθοστερνικός πόνος είναι συχνός στον δυτικό κόσμο και στις περισσότερες περιπτώσεις περνά με αλλαγές του τρόπου ζωής και με αντόξινα φάρμακα. Αλλά εάν ο πόνος επιμένει χρειάζεται επιπλέον εξετάσεις γιατί η σοβαρή νόσος μπορεί σε μερικούς ασθενείς να εξελιχτεί σε αδενοκαρκίνωμα.



ΟΡΙΣΜΟΣ

Ο οπισθοστερνικός πόνος είναι το σημείο αναφοράς της γαστροοιοσοφαγικής παλινδρομικής νόσου και συχνό σύμπτωμα στον γενικό πληθυσμό. Περιγράφεται σαν διαλλείπων οπισθοστερνικός πόνος που χειροτερεύει με το φαγητό στην ξαπλωτή θέση η στο σκύψιμο, στη δυσκοιλιότητα η στην πίεση. Ο πόνος είναι συνήθως κεντρικά πίσω από το στέρνο αλλά μπορεί να αντανακλά στο λαιμό και μπερδεύεται συνήθως με πόνο της στηθάγχης. Καθένας από εμάς έχει αισθανθεί αυτόν τον πόνο μια φορά στη ζωή του, 20% θα τον βιώσει μια φορά εβδομαδιαίως και 40% ανα μήνα. Ο γιατρός πρέπει να αποφασίσει ποιος θα κάνει ενδοσκόπηση για να καθοριστεί εάν υπάρχει η όχι οισοφαγίτιδα(διάβρωση και καταστροφή της εσωτερικής επιφάνειας του οισοφάγου), κυτταρικές μορφολογικές αλλαγές(που ονομάζεται οισοφάγος Barett) και μερικές φορές αδενοκαρκίνωμα .



ΑΙΤΙΑ

Όπως αναφέρθηκε ο πόνος προκαλείται από γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσο. Στη νόσο αυτή ο σφικτήρας στον κατώτερο οισοφάγο λειτουργεί ανεπαρκώς. Αυτό σημαίνει ότι όταν η τροφή μπαίνει στο στομάχι το διάστημα ανάμεσα στον οισοφάγο και στο στομάχι δεν κλείνει επαρκώς και το φαγητό η υγρά γυρνούν πίσω στον οισοφάγο. Αυτό προκαλεί βλάβη στον οισοφάγο και πόνο επειδή ο βλεννογόνος του οισοφάγου δεν είναι φτιαγμένος για να αντέχει στο όξινο περιβάλλον του στομάχου. Επιπλέον η μυική στοιβάδα συσπάται όταν η τροφή επιστρέφει στον οισοφάγο χειροτερεύοντας τον πόνο. Υπάρχουν καταστάσεις που προδιαθέτουν σε δυσλειτουργία του κατώτερου σφικτήρα η χειροτερεύουν την παλινδρόμηση όπως:

• διαφραγματοκήλη: Σε αυτή την περίπτωση το άνω τμήμα του στομάχου περνά διαμέσου κενου διαστήματος του διαφράγματος(ενος μύ που χωρίζει την κοιλιά από το θώρακα).Αυτό προκαλεί αδυναμία του σφικτήρα και διαταρράσει τον μηχανισμό κλεισίματος του. Το φαγητό είναι πιθανότερο να παλινδρομήσει στον οισοφάγο.
• Παχυσαρκία
• Εγκυμοσύνη: Γενικά ευνοεί την παλινδρόμηση εξαιτίας αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης και απώλειας των συνδέσμων και των μυών(περιλαμβανόμενου και του σφικτηριακού μηχανισμού του διαφραγμάτος) στο σώμα καθώς ετοιμάζεται η εγκυμοσύνη.
• Κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ
• Φάρμακα: μερικά φάρμακα πίεσης , για κατάθλιψη η άσθμα συσχετίζονται με παλινδρόμηση. Εάν υποψιάζεστε ότι ένα από τα φάρμακα προκαλούν παλινδρόμηση μιλήστε με τον γιατρό σας

ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Σε πολλές περιπτώσεις η διάγνωση γίνεται από το ιστορικό των συμπτωμάτων. Θα γίνουν λεπτομερείς ερωτήσεις για την εντόπιση και την αντανάκλαση του πόνου. Η σχέση του πόνου με το φαγητό η επίδραση της θέσης και η διάρκεια του πόνου είναι επίσης σημαντικές πληροφορίες. Ο γιατρός θα σας ζητήσει πληροφορίες για τη δίαιτα , το κάπνισμα , το αλκοόλ και τα φάρμακα. Θα ερωτηθείτε για άλλα συμπτώματα όπως αίμα η μαύρα κόπρανα . Ιδιαίτερα απώλεια βάρους και δυσκολία στην κατάποση είναι σημαντικά συμπτώματα γιατί καθορίζουν σοβαρές καταστάσεις. Δεν έχουν όλοι οι ασθενείς τα τυπικά συπτώματα του οπισθοστερνικού πόνου και μερικές φορές μοιάζει σαν αναπνευστικό πρόβλημα όπως βήχας η σφύριγμα το βράδυ.Εκτός από δυσφορία στο θώρακα μπορεί να υπάρχουν άλλα συμπτώματα οισοφαγικής δυσλειτουργίας όπως:

• δυσκολία στην κατάποση
• επώδυνη κατάποση εξαιτίας βλάβης στον βλεννογόνο.
• όξινες ερυγές
• μεγάλη έκκριση σάλιου

Δυστυχώς η ένταση των συμπτωμάτων δεν συμβαδίζει με την σοβαρότητα της βλάβης στον οισοφάγο. Αυτό είναι σοβαρό όταν ο ασθενής έχει ήπια συμπτώματα αλλά έχει εκτεταμένη βλάβη που μπορεί να εξελιχτεί σε πιο σοβαρές βλάβες.Σε πολλές περιπτώσεις δεν χρειάζεται περαιτέρω έλεγχος ιδιαίτερα εάν είστε νέος με κλασσικά συμπτώματα. Παρ' όλα αυτά έν είστε μεγαλύτερος σε ηλικία η ο γιατρός θα κρίνει εάν χρειάζεται γαστροσκόπηση η άλλες εξετάσεις για επιβεβαίωση και για καθορισμό της σοβαρότητας. Οι συγκεκριμένες εξετάσεις είναι:

• γαστροσκόπηση ανωτέρου πεπτικού και βιοψία(λήψη ιστού). Αυτή η εξέταση επιτρέπει στο γιατρό την επισκόπηση της πάσχουσας περιοχής. Η λήψη βιοψιών επιτρέπει τον αποκλεισμό προκαρκινωματωδων αλλαγών.
• ακτινογραφία ανωτέρου πεπτικού με βάριο: ανακαλύπτει τυχόν διαφραγματοκήλη.
• μανομετρία: ένας λεπτός σωλήνας εισάγεται διαμέσου της μύτης στον οισοφάγο για τον καθαρισμό της πίεσης στον κατώτερο οισοφαγικό σφικτήρα.
• 24ωρη φορητή πεχαμετρία: γίνεται κατα την διάρκεια 24ωρου με μια ειδική συσκευή που τοποθετείτε στον κατώτερο οισοφάγο. Καταγράφει τα επεισόδεια γαστροοιοφαγικής παλινδρόμησης μετρώντας το βαθμό της οξύτητας.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΠΙΣΘΟΣΤΕΡΝΙΚΟΥ ΠΟΝΟΥ
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο σκοπός της θεραπείας είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων. Σε άλλες περιπτώσεις επικεντρώνεται στην επούλωση των ενδοσκοπικών βλαβών ιδιαίτερα εάν υπάρχει σοβαρή νόσος η υπάρχει κίνδυνος για επιπλοκές. Σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται ενδοσκοπικός επανέλεγχος και βιοψίες εάν βέβαια χρειάζεται. Οι κύριες θεραπείες είναι οι παρακάτω. Τουλάχιστον οι μισοί ασθενείς απαντούν σε αλλαγές του τρόπου ζωής και αντιόξινα φάρμακα
Αλλαγές τρόπου ζωής

• απώλεια βάρους εάν υπάρχει παραπανίσιο βάρος
• ανύψωση της κεφαλής η του κρεββατιού εάν χρειάζεται να ξαπλώσουμε μετά το γεύμα γιατί έτσι μειώνεται ο κίνδυνος επιστροφής γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο.
• Κανετε μικρά γεύματα και αποφεύγετε τη λήψη τροφής η αναψυκτικών τις 3 τελευταίες ώρες πριν τον ύπνο.
• Αποφεύγετε να ξαπλώνετε να σκύβετε η να ασκείστε μετά τα γεύματα
• Αποφεύγετε φάρμακα όπως: μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη που προκαλούν βλάβες στο βλεννογόνο του οισοφάγου και φάρμακα που εμποδίζουν την οισοφαγική κινητικότητα(νιτώδη, αντιχολινερικά, αντικαταθλιπτικά κ.α). Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για τυχον φάρμακα που παίρνετε.
• Αποφεύγετε το κάπνισμα και το αλκοόλ.
• Αποφεύγετε τροφές που κάνουν έξερση της νόσου όπως:΅πικάντικα φαγητά, με σάλτσες, όξινα, λιπαρά , πίτες με φύλλο , μέντα κ.ά
• Μειώστε το στρές.

Φάρμακα:Εάν τα παραπάνω μέτρα δεν λειτουργήσουν δοκιμάστε τα παρακάτω:
Αντόξινα: εξουδετερώνουν το γαστρικό οξύ , αλλά μπορεί να επηρεάσουν την εντερική κινητικότητα και μπορεί να προκαλέσουν κατακράτηση υγρών. Εάν τα αντιόξινα δεν βοηθούν είναι σημαντικό να δείτε το γιατρό σας για να κανονίσει ενδοσκόπηση ανωτέρου πεπτικού.
Θεραπεία καταστολής του οξέος: ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει 2 κατηγορίες φαρμάκων: Η2 αναστολείς η αναστολείς της αντλίας πρωτονίων(PPIs) τα οποία ελλατώνουν σημαντικά το γαστρικό οξύ. Το τελευταία είνα τα καλύτερα στη θεραπεία της σοβαρού νόσου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί μακροχρόνια για την πρόληψη υπουτοπής της νόσου. Ο γιατρός σας επίσης μπορεί να σας χορηγήσει φάρμακα που αυξάνουν την ταχύτητα απομάκρυνσης υγρών για να μην υπάρχει παλινδρόμηση.
Χειρουργική αντιμετώπιση: Σε μικρό ποσοστό ασθενών είναι απαραίτητη η χειρουργική αντιμετώπιση. Αυτό γίνεται όταν έχετε πολύ σοβαρά συμπτώματα και και αυτό επιβεβαιώνεται με ενδοσκόπηση και 24ωρη φορητή πεχαμετρία . Η εγχείρηση γίνεται λαπαροσκοπικά(διαμέσου οπής) και έχει σκοπό να διορθώσει την ανατομική βλάβη του διαφράγματος και τον σφικτηριακό μηχανισμό του οισοφάγου. Είναι πολλές φορές η ιδανική αντιμετώπιση για νέους ασθενείς με καλή ανταπόκριση στην αγωγή που έχουν ανάγκη μακροχρόνια αγωγής